พลาสติกคืออะไร?

เมื่อพูดถึงพลาสติก ทุกคนคงต้องได้สัมผัสหรือใช้งานอุปกรณ์ เครื่องไม้เครื่องมือ ที่มีพลาสติกเป็นส่วนประกอบในชีวิตประจำวันกันอย่างแน่นอน
ไม่ว่าจะเป็นภาชนะใส่เครื่องดื่มแก้วโปรด ขวดใส่เครืองสำอาง รองเท้ากีฬาสำหรับ workout ในฟิตเนส
หรือแม้กระทั่งรถที่ขับยนต์ ล้วนแล้วแต่มีวัสดุที่เรียกว่า “พลาสติก” เข้ามาเป็นเป็นส่วนประกอบทั้งสิ้น

แล้ว “พลาสติก” ที่ว่ามา มันคืออะไรกันแน่นะ?

พลาสติก คือ เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่สังเคราะห์ขึ้นใช้แทนวัสดุธรรมชาติ บางชนิดเมื่อเย็นก็แข็งตัว เมื่อถูกความร้อนก็อ่อนตัว บางชนิดแข็งตัวถาวร มีหลายชนิด เช่น ไนลอน ยางเทียม ใช้ทำสิ่งต่าง ๆ เช่น เสื้อผ้า ฟิล์ม ภาชนะ ส่วนประกอบของยานพาหนะ (จาก http://th.wikipedia.org)

บางครั้งพบว่ามีการใช้คำว่า “พลาสติก”  และ “โพลิเมอร์” ในความหมายเดียวกัน หรือใกล้เคียงกัน

“โพลิเมอร์” มักหมายถึงวัสดุประเภทพลาสติก ยาง เส้นใย และกาว ส่วนคำว่า
“พลาสติก” จะหมายถึงสารผสมระหว่างโพลิเมอร์และสารเติมแต่ง เช่น สี สารพลาสติกไซเซอร์ สารเพิ่มเสถียรภาพ และฟิลเลอร์

ในทางเคมี พลาสติกจึงหมายถึง สารประกอบของไฮโดรคาร์บอนที่มีน้ำหนักโมเลกุลสูงประกอบด้วย โมเลกุลซ้ำๆต่อกันเป็นโมเลกุลสายยาว ประกอบด้วยธาตุสำคัญ 3 ชนิด คือ คาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจน

นอกจากนี้อาจมีธาตุอื่นๆ ที่ถูกเติมลงไปเพื่อเพิ่มคุณสมบัติพิเศษบางประการให้กับวัสดุ ได้แก่ ไนโตรเจน, ฟลูออรีน, คลอรีน และกำมะถัน เป็นต้น (จาก http://www.mtec.or.th  National Metal and Materials Technology Center-MTEC )

ประวัติของพลาสติก

เชื่อหรือไม่…พลาสติกเป็นวัสดุสังเคราะห์ที่มนุษย์รู้จักมานานกว่า 130 ปี

พลาสติกเกิดขึ้นในศตวรรษที่ 18 มนุษย์เริ่มใช้ประโยชน์จากปฏิกิริยาเคมี และทำพลาสติกขึ้นมาใช้เป็นครั้งแรก เมื่อ ค.ศ. 1868 ในยุคสมัยนั้นการเป็นบิลเลียดเป็นที่นิยมมาก และลูกบิลเลียดจะถูกผลิตโดยการนำงาช้างมาขึ้นรูป และกลึงจนได้สัดส่วนกลมเกลี้ยง แต่วัสดุงาช้างนั้น หายากและราคาแพง นี่เป็นโจทย์ให้ นายจอห์น เวสลีย์ ไฮแอท (John Wesley Hyatt) นักวิทยาศาสตร์ชาวอเมริกัน ทดลองนำ “ไนไตรเซลลูโลส” มาใช้ทำลูกบิลเลียดแทนงาช้างเป็นครั้งแรก (จาก http://www.mtec.or.th   และ credit to http://kanchanapisek.or.th/kp6/BOOK28/chapter8/t28-8-l1.htm#sect1) ถือได้ว่า Celluloid (ไนโตรเซลลูโลส) เป็นพลาสติกกึ่งสังเคราะห์ชนิดแรกของโลก จากการปรับปรุงเซลลูโลสซึ่งเป็นวัสดุธรรมชาติ ถือเป็นก้าวแรกของพลาสติก

ต่อมา ในปี ค.ศ. 1935  มีการค้นพบ LDPE-Low Density Polyethylene โดย นาย Reginald Gibson และ นาย Eric Fawcett
ในปี ค.ศ. 1951 ค้นพบ HDPE ภายใต้ชื่อการค้า Marlex โดย นาย Paul Hogan และ นาย Robert Banks และ และ ในปี ค.ศ. 1978 ค้นพบ LLDPE –Liner Low Density Polyethylene  (http://inventors.about.com/od/pstartinventions/a/plastics.htm)

พลาสติกทำมาจากอะไร

จากน้ำมันดิบที่เราขุดเจาะขึ้นมา หรือก๊าซธรรมชาติ นำมาเข้ากระบวนการปิโตรเลียม-กลั่นน้ำมันดิบออกมาเป็น เอธิลีน (Ethylene) , พรอพพิลีน (Propylene) เป็นต้น แล้วเอาผลิตเป็น HDPE, LLDPE, LDPE
โดยจาก 100% ของปริมาณน้ำมันที่มาเข้ากระบวนการจะมีอยู่  4% เท่านั้นที่นำมาผลิตเป็นพลาสติก HDPE (credit to http://www.bottle2bottle.com/education_zone)

วิธีทำพลาสติก คือ นำมาผ่านกระบวนการ crack แล้วทำออกมาเป็นเม็ด เรียกว่า Plastic Granules แล้วเอาเข้าเครื่องจักรกลสำหรับฉีด หรือเป่าเม็ดพลาสติก ออกมาเป็น ฟิล์ม นำไปผลิตเป็นถุงพลาสติก หรือ นำไป molding (เป่า)ฉีดเป็นรูปร่างต่างๆ เช่น ขวดน้ำ,ถาดสำหรับใส่อาหาร,ชิ้นส่วนรถยนต์ เป็นต้น